Γυναίκες στην αφαίρεση

Στις 21 Μαΐου του 1951 μια έκθεση στην 9η Λεωφόρο του Μανχάταν έμελλε να αλλάξει την δυτική τέχνη για πάντα. Ανάμεσα στους 72 καλλιτέχνες που έλαβαν μέρος στο θρυλικό πια 9th Street Show του Leo Castelli, 5 γυναίκες ξεχωρίζουν με το ταλέντο και την δυναμική τους παρουσία στην Σχολή της Νέας Υόρκης.

Μέσα από τις διασταυρούμενες ιστορίες των «Αμαζόνων» αυτών της αφαίρεσης, η Mary Gabriel πραγματοποιεί μια πολύχρωμη και απολαυστική αναδρομή στην πολιτισμική επανάσταση που έλαβε χώρα στις ΗΠΑ την ταραγμένη περίοδο 1929 -1959 που σφραγίστηκε από τη Μεγάλη Ύφεση και τον 2ο ΠΠ και εν συνεχεία τον ψυχρό πόλεμο και τον μακαρθισμό.

Παρακολουθούμε την ίδρυση του MoMA και την αποφασιστική επιρροή του στη σκηνή του Greenwich Village, το μεγάλο κύμα μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής διανόησης στην Αμερική, τα κινήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ανάδειξη του Pollock σε σημαντικότερο καλλιτέχνη του αιώνα.

Στο εντωμεταξύ η ηγετική μορφή της Ένωσης Καλλιτεχνών Lee εξελίσσεται σε κορυφαία εκπρόσωπο της αφαίρεσης πριν την μοιραία γνωριμία με τον Pollock, η εκπάγλου πνεύματος και κάλλους Elaine «ικανή να διαπρέψει σε ό,τι ήθελε» επιλέγει τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό στη σκιά του Willem De Kooning, η Χολιγουντιανής φινέτσας Grace εγκαταλείπει οικογένεια και καριέρα προκειμένου να «δει έργο της στο MoMA», η καλλιεργημένη και πολιτικοποιημένη Helen πριν ριζοσπαστικοποιήσει τη χειρονομιακή ζωγραφική επιτίθεται στον Τρούμαν για την στήριξή του στην ακροδεξιά Ελληνική Κυβέρνηση και η ανταγωνιστική Joan βρίσκει στην ελευθερία της αφαίρεσης διέξοδο από το παιδικό τραύμα ενός καταπιεστικού πατέρα.

Οι πορείες τους είναι ασυνήθιστες και συναρπαστικές. Η αίσθηση αμεσότητας που επικρατεί εντούτοις -το ότι νιώθεις σαν να τις ξέρεις, σαν να στα διηγούνται στο τηλέφωνο- οφείλει πολλά στις άφθονες λεπτομέρειες της παιδικής και ενήλικης ζωής τους, αλλά και στην ζεστασιά της γλώσσας της συγγραφέως που είναι «ήσυχη» και ρέουσα, χωρίς να συμβιβάζεται στα σκληρά νοήματα που αναπόφευκτα διαπραγματεύεται.

Γιατί η αλήθεια είναι ότι μπορεί το επαναστατικό πνεύμα της εποχής να επέτρεψε επιτέλους στη γυναίκα να δηλώσει καλλιτέχνης, όχι ως καπρίτσιο, αλλά ως επάγγελμα, δεν εμπόδισε όμως την υποσκίαση του έργου ζωγράφων τέτοιας αξίας, από συναδέρφους, συντρόφους ή φίλους.

Οι ζωές τους γίνονται έτσι αφορμή για μια διαυγή παρουσίαση όχι μόνο στοιχείων γρανιτένιου χαρακτήρα που οδήγησαν στην αναγνώριση, αλλά και των τεράστιων δυσκολιών κάθε προσπάθειας γυναικείας χειραφέτησης μέσα στους ανδροκρατούμενους καλλιτεχνικούς χώρους των τριών αυτών δεκαετιών, ακόμα και από λευκές γυναίκες.

το κειμενο δημοσιευτηκε στα νεα τησ τεχνησ τον Ιούλιο του 2020