Claiming (her) reality
(Frida Kahlo in V&A)
Human history is full of charismatic and talented people.
There are however some historic personalities that --beyond their talent—their attractiveness, uniqueness, unconventionality and their –consequent-- appropriation by many and several areas, locate them to the mythic realm. In such a degree that, sometimes, it seems unbelievable that they really existed.
Frida Kahlo, --maybe along with Che or Emily Dickinson—belongs to this category.
A mythical woman. Talented, beautiful and tragic. With a robust political status, fearless, relentlessly creative but also seductively narcissistic.
Her life has been recorded in multiple ways. Through films, documentaries, books, graphic novels or scrapbooks. Web is full of her amazing self-portraits, photos, quotes and stories while every summer her inimitable and absolutely personal dressing style revives in fashion pages.
Frida Kahlo, like an enchanted princess, excluded from reality in the unreproachable castle of the mythicality that was constructed by her extraordinary life and her ultra-prominence through the media, seems like she has never existed. Like a creation of an imaginative narrator or our collective unconscious. Like a role played by an actress or a hologram that takes shape only through artworks, photos and films.
That spell is attempted to be solved by the exhibition Frida Kahlo. Making herself up presented those days in the V&A museum of London, in a collaboration with the Museo Frida Kahlo. It is a show focused, rather than in Kahlo’s artistic work, in her everyday life, her reality. And this is succeeded by tracing her life not only through rich and rare visual material and some artworks – maybe not famous, certainly very sensitive—, but also through personal, intimate possessions and trivial, everyday stuff.
There are the famous Tehuana dresses, her long traditional embroidered skirts, her short Mexican huipi tunic that she adored and her legendary, elaborate rebojos shawls; clothes that seem so familiar from famous photographs.
There are also her unique jewelleries –some of which made by herself—her rings, long pendants, heavy bracelets and emblematic earrings.
There is somewhere a lipstick, an eye pencil and a blush, used. Perfume bottles, colourful nail polishes –she really loved colouring her nails—a pair of sunglasses, a purse, some nail files. It’s like it hasn’t been a minute she sat to put some makeup in front of her mirror.
In another room her staggering and iconic medical corsets, some painted by herself, her prosthetic leg, her pills and medicines. Somewhere else there is her colour case, her brushes, a design of the famous Casa Azul in Coyoacan where she was born, grew up, lived with Diego and died.
In between all this stuff --a great part of which is exhibited for the first time outside Mexico-- the photos, documentaries and self-portraits acquire suddenly a new material state.
The archaic figure of the German photographer Guillermo Kahlo becomes her father, the almost uncannily oversized by her side –and in his own great fame— Diego Rivera becomes her partner while the invisible before his photographic lenses and responsible of some of the most beautiful photographs of hers, Nicolas Murey, becomes her lover. They are all finally existent.
The V&A show could be approached as an exhibition about the distinctive and so inspirational style of Frida Kahlo, or about her short but so magnificent life, or about the process of making and remaking her so special identity. Or, finally, as an emotional evidence of a mythical woman’s actual existence.
London, 2018
a version of the article was Publiched in greek in the greek art newspaper ta nea tis Technis, July of 2018
Διεκδικώντας την πραγματικότητα (της)
Frida Kahlo, Making her self up
Η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη χαρισματικούς και ταλαντούχους ανθρώπους.
Υπάρχουν πάραυτα κάποια ιστορικά πρόσωπα που, πέραν του ταλέντου τους, η γοητεία τους, η μοναδικότητά τους, η αντισυμβατικότητά τους και η –επακόλουθη- οικειοποίησή τους από πολλούς και διάφορους χώρους, τα καθιστά μυθικά. Τόσο που μοιάζει σχεδόν απίθανο το ότι κάποτε πραγματικά υπήρξαν.
Η Φρίντα Κάλο ανήκει σε αυτή την κατηγορία (παρέα ίσως με τον Τσε ή την Έμιλυ Ντίκινσον).
Μια γυναίκα μυθική. Ταλαντούχα, πανέμορφη και τραγική. Με στιβαρή πολιτική υπόσταση, άφοβη, ακατάπαυστα δημιουργική αλλά και γοητευτικά ναρκισσίστρια.
Η ζωή της έχει καταγραφεί με ένα σωρό τρόπους. Μέσα από ταινίες, ντοκυμαντέρ, βιβλία, graphic novels ή λευκώματα. Το διαδίκτυο είναι γεμάτο από τα συγκλονιστικά της σουρεαλιστικά αυτοπορτραίτα και από φωτογραφίες, ρήσεις και ιστορίες από τη ζωή της, ενώ σχεδόν κάθε καλοκαίρι το απαράμιλλο και εντελώς προσωπικό της ενδυματολογικό ύφος αναβιώνεται από ρεπορτάζ μόδας.
Η Φρίντα Κάλο, σαν μαγεμένη πριγκίπισσα, αποκλεισμένη από την πραγματικότητα μέσα στον απρόσιτο πύργο της μυθικότητας που έχει δημιουργήσει η απόλυτα ξεχωριστή ζωή της και η υπερπροβολή της από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, μοιάζει σα να μην υπήρξε ποτέ, σαν κατασκεύασμα ενός ευφάνταστου αφηγητή ή του συλλογικού μας ασυνειδήτου, σαν ηθοποιός ή σαν ολόγραμμα που παίρνει μορφή μόνο μέσα σε έργα, φωτογραφίες και φιλμ.
Αυτά τα μάγια είναι σαν να επιχειρεί να λύσει -έστω και για λίγο- η έκθεση Frida Kahlo, Making her self up που αυτό τον καιρό παρουσιάζεται στο V&A του Λονδίνου σε συνεργασία με το Museo Frida Kahlo. Πρόκειται για μια έκθεση όχι της δουλειάς της Kahlo αλλά της καθημερινότητάς της, της πραγματικότητάς της. Κι αυτό γιατί εδώ η ζωή της Kahlo ιχνογραφείται όχι μόνο μέσα από πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό και κάποια έργα –αν όχι τόσο γνωστά σίγουρα πολύ ευαίσθητα- αλλά και από προσωπικά της, καθημερινά αντικείμενα.
Υπάρχουν τα Tehuana φορέματά της, οι μακριές παραδοσιακές κεντημένες φούστες της και οι κοντές μεξικάνικες τούνικ huipi που τόσο αγαπούσε, οι θρυλικές της πολύτιμες περίτεχνες εσάρπες rebojos, ρούχα που μοιάζουν γνώριμα από πασίγνωστες φωτογραφίες.
Υπάρχουν όμως και τα μοναδικά κοσμήματά της –κάποια από τα οποία έφτιαχνε και μόνης της από πέτρες που της άρεσαν- τα δαχτυλίδια και οι μακριές αλυσίδες, τα βαριά βραχιόλια και τα χαρακτηριστικά της σκουλαρίκια.
Κάπου βρίσκεται ένα κραγιόν, ένα μολύβι ματιών κι ένα ρουζ, μπουκάλια από το άρωμά της, μανόν πολλών χρωμάτων -λάτρευε να βάφει τα νύχια της-, ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου, ένα τσαντάκι, μερικές λίμες. Σα να κάθισε πριν λίγο να βαφτεί.
Σε μια άλλη αίθουσα οι συγκλονιστικοί της πολυαπεικονισμένοι στα έργα της ιατρικοί κορσέδες, κάποιοι ζωγραφισμένοι από την ίδια, το πρόσθετο πόδι, τα χάπια και τα φάρμακά της. Κάπου αλλού υπάρχει το κασελάκι με τα πινέλα και τις μπογιές, ένα σχέδιο της Casa Azul, του Μπλε Σπιτιού στο Coyoacan όπου μεγάλωσε, έζησε στη συνέχεια με τον Ριβέρα και πέθανε.
Ανάμεσα σε όλα αυτά τα αντικείμενα, μεγάλο μέρος των οποίων εκτίθεται για πρώτη φορά εκτός Μεξικού, οι φωτογραφίες, τα ντοκιμαντέρ και τα αυτοπορτραίτα που τα συνοδεύουν αποκτούν ξαφνικά υλική υπόσταση.
Η παλαιική φιγούρα του Γερμανού φωτογράφου Guillermo Kahlo γίνεται ο πατέρας της, ο σχεδόν υπερφυσικά τεράστιος–μέσα και στη δική του φήμη- δίπλα της Diego Rivera γίνεται ο σύντροφός της ενώ ο αόρατος πίσω από τον φακό Nicolas Murey κάποιων από τις πιο υπέροχες έγχρωμες φωτογραφίες της γίνεται ο εραστής της. Όλοι πια υπαρκτοί.
Την έκθεση στο V&A θα μπορούσε κανείς να τη δει ως μια έκθεση για το μοναδικό και τόσο επιδραστικό στυλ της Frida Kahlo ή για τη σύντομη αλλά απαστράπτουσα ζωή της ή για τη διαδικασία κατασκευής της ιδιαίτερης ταυτότητάς της. Ή απλώς σαν ένα συναισθηματικό τεκμήριο της υλικής υπόστασης μιας γυναίκας-μύθου.
Λονδίνο 2018