Αυτά που δεν λέγονται - Σκέψεις πάνω στο Unspeacable Acts της Nancy Princenthal
Μέσα από μια οξεία ανάγνωση της ιστορίας του 2ου φεμινιστικού κύματος, στην εξαιρετική αυτή έρευνα, η Nancy Princenthal υπογραμμίζει την εμφανή έλλειψη μιας απερίφραστης συζήτησης πάνω σε θέματα βίας κατά των γυναικών μέχρι τα τέλη του 1960, έλλειψη ενδεικτική της συστηματικής κοινωνικής απόκρυψης περιστατικών τέτοιας φύσης. Η συζήτηση αυτή ουσιαστικά ανοίγει πλέον, σταδιακά και με επίμονη προσπάθεια από σημαντικές γυναικείες φωνές της θεωρίας και της τέχνης, μέσα στη δεκαετία του 70. Στο βιβλίο εξετάζεται πώς η φύση της performance την κατέστησε ιδανικό μέσο ανάδειξης του ανείπωτου της γυναικείας κακοποίησης, μέσα από εμβληματικές performances καλλιτεχνών όπως οι Yoko Ono, Valie Export και Marina Abramovic, στις οποίες ξεκίνησαν να αρθρώνονται δειλά (ή όχι) όλα για όσα μέχρι τότε δεν υπήρχε γλώσσα έκφρασης. Η καλλιτεχνική πράξη έτσι αναδεικνύεται ισχυρός σύμμαχος στον δύσκολο φεμινιστικό αγώνα ενάντια στην παρενόχληση και την έμφυλη βία. Παρουσιάζοντας δουλειές όπως το συγκλονιστικό Ablutions (1972) των Judy Chicago και Suzanne Lacy, και το Rape Scene (1973) της Ana Mendieta, που δεν φοβήθηκαν την ωμότητα προκειμένου να υποδείξουν το αφανές και αποτρόπαιο χωρίς υπεκφυγές, ή τα πρότζεκτς υιοθέτησης alter ego των Hersman Leeson και Adrien Piper στα οποία η επιτελεστικότητα του φύλου καταδείκνυε τον συστημικό μισογυνισμό, η τέχνη εκτός από κατευθυντήριος μοχλός της κοινής γνώμη ανάγεται και σε μορφή κάθαρσης.
Από τα πιο αξιοπρόσεκτα στοιχεία του βιβλίου είναι το ότι παρά τη σκληρότητα του θέματος παραμένει ευκολοδιάβαστο. Αποφεύγει την ξύλινη ακαδημαϊκή γλώσσα χωρίς εκπτώσεις σε επιστημονική αξιοπιστία, ενώ καταφέρνει αντικειμενική καταγραφή διατηρώντας ξεκάθαρη θέση. Το αποτέλεσμα είναι μια μελέτη ενδιαφέρουσα και σημαντική, όχι μόνο λόγω του κατεπείγοντος του αντικειμένου αλλά και ως ιστορική αναδρομή.
Μπορεί πολλά να έχουν αλλάξει τα 50 αυτά χρόνια, ο δρόμος όμως προς ένα πραγματικό τέλος της βίας κατά των γυναικών μοιάζει ακόμα μακρύς. Στα συμπεράσματά της η Princenthal δεν διστάζει να παραθέσει τρομακτικά σημερινά στατιστικά στοιχεία πάνω στην πορνογραφία, το μπούλινγκ δια μέσου των κοινωνικών μέσων και τους βιασμούς. Στην εποχή νέων ευαισθησιών και κινδύνων που ζούμε, υπογραμμίζει, η ανάγκη για μια τέχνη άφοβη απέναντι στo ακατέργαστο συναίσθημα και ανένδοτη στην αλήθεια –όπως εκείνη των 70s— μοιάζει πιο επιτακτική από ποτέ. Όπως και για έρευνες σαν αυτή μπορούμε να προσθέσουμε. Ας ελπίσουμε ότι θα τη δούμε μεταφρασμένη σύντομα.
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 2020